Kalendarz ogrodniczy

LISTOPAD

Przysłowia listopadowe

Na Wszystkich Świętych od zrębu utnij gałąź dębu: jeśli soku nie ma, będzie tęga zima. We Wszystkich Świętych, gdy się deszcz rozpada, może słota potrzymać do końca listopada. Wszyscy Święci niezgodą, wiatry ze śniegiem przywiodą. Czasy niekiedy bywają, że Wszyscy Święci w bieli przybywają. Gdy na Wszystkich Świętych ziemia mrozem skrzepła, to gadają ludzie starzy, że zima będzie ciepła. Jeśli śnieg na Wszystkich Świętych zawiedzie, to święty Marcin (11.11) na białym koniu przyjedzie. Na Wszystkich Świętych ziemia skrzepła, to będzie zima ciepła, a jak deszcz, to trzeba będzie za piec wleść. Na Wszystkich Świętych mróz, na Boże Narodzenie zima i susz. Na Wszystkich Świętych zima jeszcze nie gościna. Na Wszystkie Świątki zimy początki: śniegu, lodu kobiałeczkę, ale i ciepła troszeczkę. Około dni Wszystkich Świętych zimę poznasz z drzew naciętych:ˇ Jeśli bowiem jodła sucha, nie bardzo trzeba kożucha.ˇ Jeśli mokra - mroźna zima przez długie czasy potrzyma. Buk im suchszy - suchsze mrozy.ˇ Wilgotny - mokry czas wróży. Drzewa, krzewy, pnącza w listopadzie Z drzew liściastych opadają ostatnie liście. Możemy je wykorzystać jako ściółkę lub jako dodatek do kompostu, jeśli nie są porażone przez choroby. Jeżeli zaobserwowaliśmy jakieś objawy chorób w ciągu lata lub wszesnej jesieni, liście i zepsute owoce należy regularnie wygrabywać spod roślin i palić. Porażone fragmenty roślin są najczęstszą przyczyną chorób roślin w przyszłym sezonie wegetacyjnym. Jałowce kolumnowe owijamy sznurkiem. Na niektórych krzewach ozdobnych (jarzębina, kalina, berberys i irga) zostały jeszcze kolorowe owoce. Delikatne krzewy zabezpieczamy przed mrozem matami słomianymi. Sadzenie Dopóki ziemia nie jest zamarznięta, możemy sadzić drzewa i krzewy z bryłą korzeniową - pamiętajmy jednak o zabezpieczeniu ich przed mrozem. W listopadzie pobieramy zdrewniałe sadzonki krzewów liściastych, takich jak jaśmin nagokwiatowy czy ligustr. Kończymy wysadzanie nowych żywopłotów, wrzosów i wrzośców. Pobieramy również sadzonki korzeniowe sumaka octowca, aralii. Cięcie i formowanie Usuwamy uschnięte gałęzie drzew i krzewów. Róże w listopadzie Sadzimy nowe pędy róż. Po posadzeniu obficie podlewamy i obsypujemy ziemią, aby zabezpieczyć krzewy przed zimą. Róże pnące sadzimy około 30 cm od ściany czy płotu,  palikujemy je lub przywiązujemy po posadzeniu. Porządkujemy  zagony  usuwając  chwasty,  palimy  opadłe liście i chore pędy. Ochraniamy przed mrozem rośliny formując chochoły,  okrywając ziemią, piaskiem, mchem, trocinami lub gałązkami drzew iglastych. Trawnik w listopadzie Czyścimy i konserwujemy kosiarki i inne narzędzia do pielęgnacji trawnika. Wylewamy paliwo ze zbiorników kosiarek spalinowych, noże odkręcamy, czyścimy, ostrzymy i konserwujemy przed ponownym dokręceniem. Przygotowujemy glebę pod nowy trawnik, przekopujemy ją głęboko, pozostawiamy w bryłach. Poprawiamy i tworzymy drenaż i odpływ wody z trawnika. Jeżeli listopad jest wyjątkowo mokry i zimny unikajmy chodzenia po trawniku. Udeptywanie może uszkodzić murawę oraz pogarsza stosunki wodno-powietrzne w glebie. Warzywa i zioła w listopadzie Głęboko przekopujemy glebę i pozostawiamy w bryłach. Po zebraniu warzyw musimy  usunąć z zagonów resztki roślin i chwasty. Przykrywamy agrowłókniną warzywa zimowe (brukselka, roszponka, szpinak, botwina). Sadzenie, wysiew, rozmnażanie Jeżeli chcemy mieć warzywa wcześniej o około dwa tygodnie w przyszłym roku na wiosnę, warto wysiać je już w listopadzie dopóki ziemia nie jest jeszcze zamarznięta. Nadają się do tego marchewka, pietruszka, cebula czy koper. Przygotujmy w ogrodzie miejsce do ich siewu. Przekopaną i odpowiednio nawiezioną grządkę wyrównujemy starannie grabiami i wyznaczamy rzędy pod siew. Nasiona siejemy zanim jeszcze gleba zamarznie, ale jak najpóźniej aby nie zdążyły wykiełkować przed zimą. Zaczną rosnąć już w marcu, gdy temperatura się trochę podniesie. Wysiane w ten sposób nasiona szybko zakiełkują wiosną zwłaszcza na  lekkich, szybko nagrzewających się glebach. Rośliny skalne i wodne w listopadzie Ograniczamy ilość pokarmu rybom z dużych zbiorników, żeby resztki nie pozostawałay w zbiorniku. Przestajemy karmić, gdy temperatura spada poniżej 12 -10 st. C. Ryby i rośliny z małych i średnich zbiorników przenosimy do akwarium, zapewniając im dobre oświetlenie. Pamiętajmy o usuwaniu opadłych liści ze zbiorników wodnych, owoce, gnijące rośliny wodne i padłe zwierzęta. Wylewamy wodę z małych i średnich zbiorników – jeśli zbiornik jest wyciągany przenosimy go do suchego pomieszczenia, a zbiorniki zamontowane na stałe przykrywamy deskami i wypełniamy liśćmi, trocinami lub ciętą słomą. Z dużych zbiorników, które mają powyżej 100 cm głębokości przenosimy ryby i rośliny do akwarium, spuszczamy około 2/3 objętości, wybieramy muł i resztki roślin, czyścimy brzegi i dno zbiornika, przycinamy silnie rozrośnięte rośliny, uzupełniamy wodę i wpuszczamy ryby. Listopad to również ostatni moment na demontaż  wszystkich urządzeń z oczka wodnego i basenów. Zimę powinny spędzić zanurzone w wodzie w garażu lub piwnicy. Pomyślmy również o zamontowaniu specjalnych pływaków czy styropianowe przeręble – ułatwią rybom oddychanie w czasie zimy. Rośliny rabatowe w listopadzie Glebę na rabatach dobrze przekopujemy, nawozimy dobrze rozłożonym obornikiem lub kompostem i pozostawiamy w bryłach. Jeżeli nie zrobiliśmy tego wcześniej zbieramy, czyścimy i suszymy kołki, paliki i podpory. Nowo posadzone rośliny obsypujemy i zabezpieczamy na zimę. Karpy dali i złocieni, bulwy begonii bulwiastej, ismeny, pacioreczników (kanny), które składujemy w garażu czy piwnicy wymagają sprawdzenia, czy nie są porażone przez choroby, czy szkodniki. Jeżeli takie znajdziemy, usuwamy, na pozostałych zdrowych możemy zastosować sypki środek grzybobójczy. Torf stosowany do przesypywania powinien być lekko wilgotny Sadzenie, wysiew, rozmnażanie W listopadzie okrywamy agrowłókniną lub gałązkami drzew iglastych wszystkie delikatne byliny oraz te, które posadziliśmy tego roku. Można do tego użyć również piasku, mchu czy trocin. Takie zabezpieczenie uchroni je przed mrozem jak i wysychaniem podłoża. Palimy chwasty, jak i zgrabione opadłe liście. W listopadzie możemy jeszcze podzielić i przesadzić konwalie. Bulwy mieczyków przygotowujemy do wysadzenia na wiosnę- oddzielamy bulwy przybyszowe, stare i chore wyrzucamy, a zdrowe składamy w chłodnym miejscu (ok. 5-8°C) i przewiewnym, żeby nie pleśniały. Cebule, bulwy i kłącza mieczyków, acidantery, iksji i neriny należy składować na sucho. Siewki w szklarni sadzimy do przygotowanych doniczek. Drzewa i krzewy owocowe w listopadzie Jeżeli liście z wiśni, czereśni i brzoskwiń opadły, opryskujemy je przeciwko rakowi bakteryjnemu, natomiast brzoskwinie dodatkowo przeciwko kędzierzawości liści preparatem Miedzian 50 WP w temperaturze powyżej 6°C. Jeżeli pogoda nie będzie wietrzna i deszczowa możemy opryskać drzewa olejem mineralnym, aby zniszczyć zimujące jaja mszyc i miodówek.pamiętajmy też o "przeglądzie" starszych drzew. Usuwamy z pni rakowate narośla, a rany smarujemy maścią ogrodniczą. Młode drzewka ściółkujemy, przywiązujemy do palików,  zabezpieczamy siatką przeciwko królikom, zającom i innym zwierzętom mogącym uszkodzić drzewko. Listopad jest również odpowiednim momentem na sprawdzenie stanu roślin szpalerowych jak winorośla, jeżyny czy maliny. Naprawiamy znalezione uszkodzenia. Pędy winorośli zdejmujemy z rusztowania, po którym się pięły, kładziemy płasko na ziemi, przykrywamy liśćmi lub słomą i przysypujemy 20 cm warstwą ziemi. Zbieramy i usuwamy porażone owoce i liście - resztki roślinne najlepiej spalić. Sprawdzamy również stan przechowywanych owoców – zepsute usuwamy. Usuwamy suche gałęzie z drzew. Są kruche i wiatr łatwo może je złamać, co naraża na zniszczenie sąsiednie rośliny. Sadzenie, wysiew, rozmnażanie Na początku miesiąca możemy posadzić jeszcze młode drzewka oraz krzewy agrestu, malin, jeżyn i porzeczek Cięcie i formowanie Po posadzeniu krzewów wycinamy z nich najsłabsze pędy, natomiast najsilniejsze i najzdrowsze pędy skracamy. http://koloroweogrody.pl